Θέλοντας να δώσουμε έναν ορισμό στο τι είναι εθελοντισμός, θα λέγαμε ότι αφορά την ηθελημένη πράξη του ατόμου να συμμετέχει σε κάποιο κοινωφελή σκοπό χωρίς υλικό ή άλλο αντάλλαγμα.
Ο εθελοντής λοιπόν, είναι ο πολίτης που προσφέρει ανιδιοτελώς τον χρόνο ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα εθέλω, που σημαίνει θέλω πολύ. Ο εθελοντισμός όμως δεν περιορίζεται μόνο σε έναν ορισμό, δεδομένου ότι αφορά μια πολυμορφική στάση ζωής, η οποία δρα επικοδομητικά όχι μόνο στο άτομο αλλά και στο κοινωνικό στερέωμα και αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε μέσα από αυτό το άρθρο.
Αξίες του εθελοντισμού
Όταν ένα άτομο συμμετέχει σε εθελοντικές δραστηριότητες ή προγράμματα, αντιμετώπισης ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, οδηγεί τόσο τον εαυτό του όσο και την κοινωνία των πολιτών να συμβάλλουν στη κοινωνική ανάπτυξη, στη κοινωνική συνοχή, στην αύξηση της κοινωνικής εμπιστοσύνης και κατά συνέπεια σε μια μεγαλύτερη κοινωνική συμμετοχή μέσα σε μια κοινωνία.
Η συμμετοχή, η εμπιστοσύνη, η αλληλεγγύη και η αμοιβαιότητα αποτελούν αξίες που βρίσκονται στη βάση της ενεργούς συμμετοχής (citizenship). Για εκείνους που δεν επιθυμούν μια ατομικιστική στάση ζωής, ο εθελοντισμός, προάγει τις παραπάνω αξίες ως ιδανικά του.
Οι τομείς του εθελοντισμού:
- Ανθρώπινα δικαιώματα
- Ενημέρωση-πρόληψη-ευαισθητοποίηση
- Κοινωνική αλληλεγγύη (μετανάστες – πρόσφυγες – άνθρωποι που ζουν σε κατάσταση φτώχειας, κακοποιημένες γυναίκες, θύματα οικογενειακής ή άλλης βίας κ.α.)
- Ευπαθείς κοινωνικά ομάδες
- Φυσική-Περιβαλλοντική προστασία
- Πολιτισμός
- Αθλητισμός
- Δράσεις για νέους-παιδιά-ηλικιωμένους
- Υγεία – Πρόνοια
- Προβλήματα τοπικών κοινωνιών
- Πολιτική προστασία (σε φυσικές καταστροφές)
- Ανθρωπιστική βοήθεια στο εξωτερικό
Οι φορείς που υλοποιούν εθελοντικές δράσεις:
- οργανώσεις (ΜΚΟ)
- ομάδες (και σύλλογοι)
- πρωτοβουλίες πολιτών / εθελοντών / γειτονιάς
- κοινωνικά κινήματα
- δίκτυα / άτυπες ομάδες πολιτών
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως η εθελοντική δράση παρέχει ευκαιρίες ενεργούς συμμετοχής στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, προσφοράς σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης.
Τα οφέλη του εθελοντισμού στο ίδιο το άτομο
- Ανταλλαγή ιδεών, απόψεων και πολιτιστικών στοιχείων
- Αναγνώριση της προσφοράς
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων και δυνατοτήτων
- Νέες γνωριμίες, νέοι φίλοι
- Εργασιακή εμπειρία και δικτύωση
- Ταξίδια ανά τον κόσμο με χαμηλό κόστος
- Να γνωρίσεις της συνήθειες άλλων λαών
- Να διασκεδάσεις
Τα οφέλη του εθελοντισμού στην κοινωνία
Από την άλλη, αναγνωρίζουμε ότι η σχέση εθελοντή και κοινωνίας των πολιτών είναι σχέση διαδραστική και τα οφέλη της στην κοινωνία αναφέρονται ακολούθως:
- Είναι ένας τρόπος παρέμβασης των ενεργών πολιτών στην κοινωνία.
- Βοηθά στη διάδοση παγκόσμιων αξιών και κανόνων και αρχών, π.χ συνήθειες για την προστασία του περιβάλλοντος.
- Διευκολύνει την άσκηση ορισμένων κοινωνικών δικαιωμάτων.
- Προσφέρει λόγο στις αδύναμες κοινωνικές ομάδες.
- Καταδεικνύει κοινωνικές αδικίες και παγκόσμια προβλήματα και αποτελεί μοχλό πίεσης στα κράτη.
- Συμβάλει στη διάχυση πληροφοριών, παροχή πληροφόρησης & γνώσης, δημοσιοποίηση προβλημάτων και κινητοποίηση της κοινής γνώμης.
Συμπερασματικά, ο εθελοντισμός δεν έρχεται να επιλύσει τα πολυσύνθετα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών. Αποτελεί όμως ένα μοχλό πίεσης προς τις κυβερνήσεις των κρατών ώστε να αλλάξουν πολιτικές σε ζωτικά θέματα. Για τους πολίτες είναι ένας ενεργός τρόπος παρέμβασης στο κοινωνικό γίγνεσθαι που αναπτύσσεται πέρα από κάθε είδους σκοπιμότητες. Σε μια αισιόδοξη προοπτική θα λέγαμε ότι οι ενεργοί και ευαισθητοποιημένοι πολίτες αποτελούν την ελπίδα για σημαντικές αλλαγές γύρω μας.
Πηγή: www.flowmagazine.gr, της Ρουμπίνα Στεφάτου
